De Toeslagenaffaire

Trouw bracht samen met RTL Nieuws de toeslagenaffaire aan het licht: duizenden ouders bij wie onterecht de kinderopvangtoeslag werd stopgezet en teruggevorderd, met alle gevolgen van dien. Nog altijd zijn alle problemen niet opgelost, ook bestaat de vrees dat de toeslagenaffaire overslaat op de rest van de Belastingdienst.

Op deze verzamelpagina vindt u de belangrijkste nieuwsverhalen, achtergronden en interviews.

De Toeslagenaffaire

Trouw bracht samen met RTL Nieuws de toeslagenaffaire aan het licht: duizenden ouders bij wie onterecht de kinderopvangtoeslag werd ingehouden, met alle gevolgen van dien. Op deze verzamelpagina vindt u de belangrijkste nieuwsverhalen, achtergronden en interviews.

Als de fiscus niet wil loslaten

Klokkenluiders, frustratie en tegenwerking

'Mijn leven is overhoop gehaald'

Gemangeld door een dienst

Beterschap of besmettingsgevaar?

Lees hier het laatste nieuws over de mini-enquête

Als de fiscus niet wil loslaten

Klokkenluiders, frustratie en tegenwerking

'Mijn leven is overhoop gehaald'

Gemangeld door een dienst

Beterschap of besmettingsgevaar?

Belastingdienst werkte ouders die recht hadden op kinderopvangtoeslag bewust tegen

Met dit nieuwsbericht bracht Trouw de affaire in september 2018 aan het rollen: Bezwaren van ouders tegen het stopzetten van toeslagen werden jarenlang niet serieus genomen, zo bewijst een interne richtlijn van de Belastingdienst.

De Belastingdienst weigert stukken over kinderopvangtoeslag aan de rechter te geven

De Belastingdienst blijft stukken achterhouden in rechtszaken van ouders van wie de kinderopvangtoeslag ten onrechte is stopgezet. Daarmee handelt de fiscus in strijd met de belofte van staatssecretaris Menno Snel van financiën aan de Tweede Kamer, en negeert de dienst een recente uitspraak van de Hoge Raad.

Belastingdienst moet schade van ouder vergoeden

De Belastingdienst moet schadevergoeding betalen aan een ouder van wie onterecht de kinderopvangtoeslag is stopgezet, zegt de rechter later in september 2018. De uitspraak heeft mogelijk gevolgen voor nog eens ruim 100 ouders die eveneens veel te lang hebben moeten wachten op behandeling van hun bezwaar.

Staatssecretaris door het stof om kinderopvangtoeslag

In oktober 2018 gaf toenmalig staatssecretaris Menno Snel (D66) van financiën opdracht tot een intern onderzoek bij de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst. Ook aan de Tweede Kamer is onvoldoende informatie verstrekt, stelt Snel die daarvoor excuses aanbiedt.

Kinderombudsman tikt Belastingdienst op de vingers

De Belastingdienst had de belangen van kinderen moeten meewegen toen het in 2014 besloot de kinderopvangtoeslag van ruim 200 gezinnen stop te zetten. Door dat niet te doen, handelt de fiscus in strijd met het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), concludeert Kinderombudsman Margrite Kalverboer.

Belastingdienst laat conflict verharden

Ondanks een vernietigende uitspraak van de Raad van State wil de fiscus de ruim tweehonderd zaken waarin ouders kinderopvangtoeslag is ontzegd niet herzien. In april 2019 reageren Tweede Kamerleden verbolgen op de verdere verharding van het conflict door de dienst.

Discrimineert de Belastingdienst?

In mei 2019 meldt Trouw dat de fiscus gegevens over de tweede nationaliteit van mensen bezit en die gebruikt om te bepalen wie er gecontroleerd wordt bij de kinderopvangtoeslag.

Als de fiscus niet wil loslaten

Hoe ging de Belastingdienst te werk bij de omstreden stopzettingen van kinderopvangtoeslagen in 2014? Jaren na dato zitten de gedupeerden nog altijd met veel vragen. Zoals waarom juist ouders van buitenlandse komaf hun toeslag kwijtraakten.

Belastingdienst zette kinderopvangtoeslag stop op basis van achterhaalde informatie

In diezelfde maand bericht Trouw dat gegevens van de GGD de aanleiding vormden voor de Belastingdienst om bij honderden ouders kinderopvangtoeslag stop te zetten. Die gegevens waren echter al lang achterhaald.

Fiscus frustreerde onderzoek naar kinderopvangtoeslag

In juni 2019 bleek dat de Belastingdienst een onderzoek naar het eigen handelen ernstig heeft gefrustreerd. Ambtenaren die al jaren betrokken waren bij de hardhandige en onterechte aanpak van honderden ouders kregen sleutelposities in het onderzoek, en konden zo stukken achterhouden voor de Tweede Kamer.

Staatssecretaris Snel beperkte zelf het onderzoek naar falen van de Belastingdienst

Niet alleen vanuit de dienst zelf wordt het onderzoek tegengewerkt: in juni 2019 blijkt dat staatssecretaris Menno Snel zelf opdracht gaf om het onderzoek zoveel mogelijk te beperken – tegen het nadrukkelijke advies in van de onderzoekers, die juist aanraadden om veel breder onderzoek te doen.

Belastingdienst pakt klokkenluider opvangtoeslag aan

Ook blijkt dat de Belastingdienst disciplinaire maatregelen heeft genomen tegen een klokkenluider in affaire, een ambtenaar die door de dienst op non-actief is gezet. Hij wordt verdacht van schending van zijn ambtseed.

De Belastingdienst procedeerde jaren tegen ouders zonder bewijs

In juli komt boven water dat de Belastingdienst intern al sinds 2015 weet dat het stopzetten van kinderopvangtoeslag van honderden ouders onverdedigbaar was. Desondanks hield de fiscus ten opzichte van de ouders vol dat zij geen recht op toeslagen hadden, tot rechtszaken aan toe.

Belastingdienst blijft informatieverzoeken weigeren

De Belastingdienst blijft informatieverzoeken frustreren van gezinnen die plots geen kinderopvangtoeslag meer ontvingen. Ze krijgen nog altijd geen inzage in hun dossier, terwijl staatssecretaris Snel juist had toegezegd dat de overheid zich ruimhartiger zou opstellen tegenover gedupeerde ouders.

Ministerie grijpt in bij onderzoek Belastingdienst

Nadat is gebleken dat de Belastingdienst stukken achterhoudt in rechtszaken tegen gedupeerde ouders van wie de kinderopvangtoeslag is stopgezet, stelde staatssecretaris Menno Snel een onderzoek in. Maar zijn ambtenaren bemoeiden zich daar actief mee, en schrappen onwelgevallige passages uit het rapport.

Belastingdienst handelde jarenlang in strijd met de wet

De Belastingdienst heeft jarenlang interne meldingen van misstanden bij de behandeling van burgers genegeerd. Tot op het hoogste ambtelijk niveau kreeg een medewerker die aankaartte dat in strijd met de wet werd gehandeld en rechten van burgers werden geschonden, geen gehoor. In november 2019 stapt deze klokkenluider naar de Tweede Kamer.

Explosief memo brengt Van Huffelen in verlegenheid

Al in 2017 wist de Belastingdienst fout te zitten. Toch werden procedures tegen gedupeerde ouders doorgezet. Een intern memo met die strekking werd eind oktober 2020 openbaar gemaakt.

Gedupeerde ouders krijgen 750 euro voor de feestdagen

Het kabinet geeft 9000 gedupeerde ouders uit de kindertoeslagaffaire nog voor december 750 euro, zodat ze geld hebben om weer eens cadeautjes voor hun kinderen te kopen voor Sinterklaas of Kerst.

Een fraudeur tot het tegendeel bewezen is

Jaren geleden stopte Florien Jansen al met haar gastouder-bureau, na een langdurige strijd met de Belastingdienst. Nu komt zij erachter dat ze al die tijd als fraudeur werd aangemerkt. Maar de Belastingdienst had daar helemaal geen bewijs voor.

'Een eigen huis kan ik niet betalen'

Al dertien jaar zit Jolanda Syed in de schulden, omdat zij volgens de fiscus onterecht kinderopvangtoeslag ontving. Nu, vijftien jaar later, is zij nog altijd niet van haar schuld af.

Actie voor inzage: ‘We zijn alles kwijtgeraakt’

Ouders die kinderopvangtoeslag moeten terugbetalen, voerden in november 2019 actie voor inzage in hun dossier, bij het kantoor van de Belastingdienst in Rotterdam. Met succes.

'De Belastingdienst heeft mijn leven overhoop gehaald’

Al vanaf het begin had Genelva Hendrison het gevoel dat er iets niet klopte. Toen zij in 2013 kinderopvangtoeslag aanvroeg, duurde het veel langer tot ze een beslissing kreeg dan bij anderen.

Na elke aangifte telkens weer dezelfde vragen

De Amsterdamse Ahmed Bouchallikht kreeg te maken met de harde aanpak van de Belastingdienst: ‘Iedere keer als wij een blauwe envelop binnenkrijgen, slaap ik slecht’

‘Het stempel is nu weg, we zijn geen fraudeurs'

Voor kerst 2019 kregen de eerste gedupeerden van de toeslagenaffaire hun eerste geld terug van de Belastingdienst. Voor de één vormde dat het een afsluiting van een jarenlange strijd, maar niet voor iedereen.

Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel van financiën zat lange tijd in een ‘tunnelvisie’ bij de affaire rond de kinderopvangtoeslag, maar tijdens het Kamerdebat in december 2019 houdt hij de eer aan zichzelf en treedt af. Meermalen moest hij diep door het stof in de toeslagenaffaire. “De menselijke maat heeft niet voorop gestaan”.

Opgestapt: gemangeld door een dienst die hij nooit onder controle kree

Reconstructie: Snel liep constant achter de feiten aan

Profiel: Een ambtenaar die per ongeluk in de politiek verzeild raakte

Wie wist wat in de toeslagenaffaire? Hoe kon die ontstaan en waarom werd er niets gedaan met signalen van ouders die in de problemen raakten door de doorgeschoten fraudeaanpak? De kluwen van hoofdrolspelers wordt ontward in dit artikel.

Kamer onderzoekt strafvervolging Menno Snel en ambtenaren

In november 2019 lekte een interne notitie uit waaruit bleek dat de Tweede Kamer bekeek of mogelijke ambtsmisdrijven gepleegd door ambtenaren of de staatssecretaris wettelijk kunnen worden aangepakt.

Medewerkers Belastingdienst willen leidinggevenden gestraft zien

Ambtenaren van de Belastingdienst roepen op tot maatregelen tegen leidinggevenden die verantwoordelijk waren voor de toeslagenaffaire. De manier waarop de huidige top van de Belastingdienst de affaire afhandelt vinden veel medewerkers van de dienst volstrekt onvoldoende, zo blijkt uit een reeks woedende reacties van medewerkers op de ‘Beeldkrant’, het intranet van de Belastingdienst.

Donner vernietigend over Belastingdienst

In november 2019 presenteerde de commissie-Donner haar onderzoek over het omgaan van de Belastingdienst met de kinderopvangtoeslag. Donner trok keiharde conclusies: Gedupeerde ouders hebben recht op ruimhartige compensatie.

'Wij hebben hun geduld te lang op de proef gesteld'

Na de conclusies van de commissie-Donner maakt staatssecretaris Menno Snel zijn excuses. In de Kamer, aan de gedupeerde, in de krant. Hij belooft in november 2019 snelle en ruimhartige compensatie.

Snel treedt af: "Fouten zullen blijven komen"

In een lange verklaring gaf Menno Snel (D66) bij zijn aftreden in december 2019 een testament af. Hij riep de Tweede Kamer op coulant te zijn voor zijn opvolger. Hij heeft fouten gemaakt, erkende hij. Maar de weg naar verbetering is ‘hobbelig’: “Er moet politiek ruimte blijven om fouten te maken, want echt, die zullen komen.”

'Kopstukken Belastingdienst moeten weg'

Niet Snel moet weg, maar de bezem moet door de top van de Belastingdienst, vinden gedupeerden in de toeslagenaffaire. Want na het aftreden van de staatssecretaris is een oplossing is volgens hen niet per se dichterbij: “De kern van het probleem zit volgens hen bij de Belastingdienst.

Twee bestuurlijke zwaargewichten worden de opvolgers van Menno Snel

In januari 2020 krijgt Menno Snel krijgt niet een, maar twee opvolgers: D66’ers Alexandra van Huffelen en Hans Vijlbrief worden de nieuwe staatssecretarissen van financiën.

Nieuwe staatssecretaris gaat meteen praten met gedupeerden toeslagenaffaire

De nieuwe staatssecretaris voor de toeslagen laat er geen gras over groeien. Meteen na haar beëdiging, ging Alexandra van Huffelen praten met enkele gedupeerden van de toeslagenaffaire.

Meer ouders krijgen rust in toeslagenaffaire

De Belastingdienst biedt mensen die een ‘problematische schuld’ hebben en zeggen dat ze onterecht als fraudeur zijn bestempeld, een ‘pauzeknop’ aan.

Kabinet onderzoekt gratis kinderopvang

Het stelsel van toeslagen is onnodig ingewikkeld en leidt tot veel terugvorderingen en problematische schulden. Het kabinet onderzoekt alternatieven, vooral voor de kinderopvangtoeslag.

Rekenkamer wil begrijpelijker systeem voor toeslagen

De Algemene Rekenkamer adviseert het kabinet in februari 2020 om het toeslagenstelsel zo te veranderen dat de burger het weer snapt. Ook moet een nieuw stelsel beter uitvoerbaar zijn.

Het toeslagenstelsel moet op de schop, maar hoe?

Het toeslagenstelsel is failliet: het bedrag dat ermee gemoeid is inmiddels is opgelopen naar 13 miljard euro. In 5 miljoen huishoudens komt een toeslag binnen. De omvang en de complexiteit betekenen dat het risico dat een gezin te veel geld krijgt en dat later terug moet betalen, maar dat niet kan, gigantisch is. Hoe kan het anders?

Het is aan de nieuwe staatssecretaris Alexandra Van Huffelen om de ouders te gaan helpen die door de kinderopvangaffaire zijn gedupeerd. Ze weet hoe. Maar er wacht nog een klus: de cultuur binnen de Belastingdienst veranderen. “Ik geloof dat een van mijn voorgangers ooit heeft gezegd dat iemand op deze post een onverwoestbaar humeur moet hebben.”

Lees het interview

Niet alleen in de toeslagenaffaire werden mensen door de Belastingdienst als fraudeur bestempeld, ontdekt Trouw in juli 2020. Via het geheime ‘project 1043’ kregen tienduizenden burgers bij hun aangifte inkomstenbelasting te maken met de harde fraudeaanpak van de fiscus.

Het vertrouwen in de ficus brokkelt af, en er dreigt besmettingsgevaar

Project 1043, het fraudeonderzoek in de inkomstenbelasting, staat in politiek Den Haag bekend als explosief. De veenbrand die nu al ruim een jaar bij het relatief kleine onderdeel Toeslagen woedt, dreigt namelijk over te slaan naar de gehele fiscus. Dat is fnuikend voor de belastingmoraal, die van oudsher juist altijd heel hoog was in Nederland.