Select Page

Op de vlucht
voor het water

De Indiase fotograaf Arko Datto legt de hartverscheurende gevolgen van klimaatveranderingen in zijn thuisland vast. De oprukkende zee slokt hele dorpen op.

Op de vlucht voor het water

De Indiase fotograaf Arko Datto legt de hartverscheurende gevolgen van klimaatveranderingen in zijn thuisland vast. De oprukkende zee slokt hele dorpen op.

D e komende weken praten wereldleiders in Polen over de aanpak van klimaatverandering. Kwetsbare gebieden kampen nu al met hevige klimaatschade. Zeespiegelstijging en cyclonen teisteren de Sundarbans-delta tussen Bangladesh en India. Fotograaf Arko Datto legt de gevolgen voor de bewoners vast.

Zijn foto’s kunnen in no time achterhaald zijn. De dorpen, huizen, en straten die fotograaf Arko Datto vastlegt verdwijnen. Binnen jaren, maanden. Of veel sneller. “Het landschap van vandaag kan morgen weg zijn.” Opgeslokt door het kolkende water, of omvergeblazen door de steeds krachtigere cyclonen. “Dit is helemaal weg nu”, zegt Datto over een foto die hij vier jaar geleden maakte op het eilandje Sagar (India). Het huis met de boomgroep, hieronder op de foto al ingesloten door water, verloren het van de oprukkende zee.

Een groep vrouwen en mannen maakt een groot visnet gereed. Het zijn bewoners van Sagar Islands (India). Datto: “Ze zijn noodgedwongen een vissersgemeenschap geworden. Van oudsher waren alle eilandbewoners hier boeren, die rijk werden door de vruchtbare grond. Door de zeespiegelstijging verdween de bruikbare grond. Zo maakte klimaatverandering deze mensen plotseling arm. En dat terwijl de CO2-footprint van hun levenswijze altijd minimaal was.”

Een groep vrouwen en mannen maakt een groot visnet gereed. Het zijn bewoners van Sagar Islands (India). Datto: “Ze zijn noodgedwongen een vissersgemeenschap geworden. Van oudsher waren alle eilandbewoners hier boeren, die rijk werden door de vruchtbare grond. Door de zeespiegelstijging verdween de bruikbare grond. Zo maakte klimaatverandering deze mensen plotseling arm. En dat terwijl de CO2-footprint van hun levenswijze altijd minimaal was.”

Sinds een jaar of vier werkt de Indiase fotograaf aan dit project over de Sundarbans, de grote rivierdelta op de grens van India en Bangladesh. Zes eilanden hebben Datto’s, die fotografieopleidingen volgde in Denemarken en Frankrijk, bijzondere aandacht. De fotoserie ziet Datto als een ode aan de mensen en de natuur in de ernstig bedreigde deltaregio. Het is een collectie van fragiele momenten, op de grens van wat is en was.

Moeders en kinderen banen zich een weg door het hoge water op Monpura Island (Bangladesh). “Gevaarlijk”, zegt Datto. “Maar ze moeten wel, er is geen begaanbare weg rond het dorp over.”

Moeders en kinderen banen zich een weg door het hoge water op Monpura Island (Bangladesh). “Gevaarlijk”, zegt Datto. “Maar ze moeten wel, er is geen begaanbare weg rond het dorp over.”

Shunyo Raja’, heet de fotoserie, ‘koningen van een beroofd land’. Dat zijn de mensen die hij vastlegt in een gebied dat onleefbaar wordt. Met bewondering ziet Datto hoe bewoners er in barre omstandigheden het beste van maken. “Neem spelende kinderen in het aangetaste landschap. Het raakt mij.” In de delta, één van de grootste ter wereld, wonen 300 miljoen mensen.

Een spelend jongetje op Sagar Islands (India) bekijkt de ravage die vloedgolven tijdens een storm hebben aangericht. 

Een man werkt een spade op Mousani Island (India), waarmee hij modder schept, voor het beschermen van zijn huis.

Een trangender, op weg om geld te collecteren, in ruil voor zegeningen.

Mohammad Shifon is bezig om eigenhandig een boom om te hakken. Het is een kwestie van tijd tot het zeewater de boom neerhaalt.

“Deze compositie trof me, het lijkt een renaissance-schilderij”, zegt Datto.

 

 

 

 

 

Een spelend jongetje op Sagar Islands (India) bekijkt de ravage die vloedgolven tijdens een storm hebben aangericht. Achter hem liggen ontwortelde bomen. “Vroeger was hier het dorp”, zegt Datto. “De zee dringt hier het land steeds verder binnen, bomen sneuvelen tijdens de moessons. Maar het is vooral het zilte water waar ze kapot van gaan, dat tast de wortelstelsels aan.”

 

 

 

 

 

Een man werkt een spade op Mousani Island (India), waarmee hij modder schept, voor het schermen van zijn huis. De modder haalt hij weg bij het verlaten huis van de buren, op de achtergrond, die al vertrokken zijn wegens de zeespiegelstijging. Alle huizen zijn hier van klei. Alleen met extra versterking kan de woning stand houden. “Wat mijn treft in dit beeld is het principe ‘geven en nemen”, zegt Datto. “Deze man kan zijn huis versterken omdat zijn buren vertrokken zijn. Ze hadden dezelfde vijand, het wassende water.” 

 

 

 

 

 

Datto maakte deze foto nabij de G-plot Islands (India), toen hij terugkeerde vanuit het bedreigde mangrovegebied rond de Sundarbans. Zijn geportretteerde medereiziger op de boot is een trangender, die op weg was om te geld te collecteren, in ruil voor zegeningen. “Deze laat zien hoe transgenders in India een zwervend bestaan leiden. Zo staat de foto symbool voor de mensen die op de vlucht slaan door klimaatverandering”, zegt de fotograaf. “Het is moeilijk om opnieuw te aarden.”

 

 

 

 

 

Mohammad Shifon is bezig om eigenhandig een boom om te hakken. Het is een kwestie van tijd tot het zeewater de boom neerhaalt, op Monpura Island (zuid-Banglasdesh). Deze man hakt de boom om nu het kan, om zelf te stoken of te verkopen”, zegt Datto. “De zee neemt hier heel snel veel weg. Je gaat slapen en ‘s ochtend zijn stukken land weggeslagen. Je ziet het gebeuren.”

 

 

 

 

 

Twee mannen zitten aan de geërodeerde kustlijn van Chalitabunia, een piepklein eiland in Banglasdesh. “Deze compositie trof me, het lijkt een renaissance-schilderij”, zegt Datto. Het land kalft in rap tempo af, zegt Datto. “De locatie is ingeklemd tussen een delta van grote rivieren en de zee. Het ligt direct aan de kolkende Galachipa-rivier. Steeds als ik hier terugkom zijn er dingen verdwenen.” Bewoners beschuldigen de overheid ervan dat deze niet ingrijpt tegen de natuurverwoestingen en erosie, omdat hier zo weinig mensen wonen.

Datto hamert erop hoe onrechtvaardig hij het vindt dat juist deze bewoners te lijden hebben onder kusterosie, verzilting van grond, natuurverlies en extremer weer, als gevolg van klimaatverandering. “De mensen die hier in de frontlinie staan en vechten tegen klimaatverandering, staan bekend om hun duurzame levenswijze.” Hun CO2-voetafdruk is minimaal, verwaarloosbaar in vergelijking met rijke, westerse consumenten.

Het gebouw dat hier ten onder dreigt te staan was ironisch genoeg het lokale schuilcentrum, op Chalitabunia Islands (Bangladesh). “Het is een van de weinige gebouwen van beton”, zegt Datto. “Hier konden mensen zich terugtrekken bij een cycloon. Door wind en water resteert nu alleen een skelet. Deze foto laat voor mij persoonlijk de absurditeit van de situatie zien. Het lijkt wel een UFO.”

Het gebouw dat hier ten onder dreigt te staan was ironisch genoeg het lokale schuilcentrum, op Chalitabunia Islands (Bangladesh). “Het is een van de weinige gebouwen van beton”, zegt Datto. “Hier konden mensen zich terugtrekken bij een cycloon. Door wind en water resteert nu alleen een skelet. Deze foto laat voor mij persoonlijk de absurditeit van de situatie zien. Het lijkt wel een UFO.”

De ongelijkheid is een bekend twistpunt in de aanpak van klimaatverandering. Rijke landen hebben in het Parijs-akkoord beloofd om de meest kwetsbare (eiland)staten en kustregio’s te helpen, via een miljardenfonds. Vanaf maandag praat de wereld over het naleven van klimaatafspraken, op een VN-klimaatconferentie in Polen.

Een man brengt zijn oma naar een nieuw huis, omdat het oude huis verwoest is door het wassende water.

Een man draagt een beeld van de Hindoegod Panchu Thakur. Hiermee maakt hij een spirituele tocht.

Vader en dochtertje staan aan de kustlijn van Ghoramara (India).

“Op dit beeld komt alles samen. De onheilspellende, donkere lucht. De bezorgde blik van de jongen zegt veel.”

“Het heeft iets weg van een muziekinstrument. maar met deze zelfgemaakt constructie met magneten vist hij geld op.”

 

 

 

 

 

We zien een vrouw, op Sagar Island, voor de gelegenheid gekleed in een nieuwe, parelwitte sari. Het is haar kleinzoon die haar optilt. Hij brengt haar naar een nieuw huis, omdat het oude huis verwoest is het wassende water, als gevolg van klimaatverandering. “Dit is een van mijn favoriete foto’s”, zegt Datto. “Ik heb hem drie maanden terug gemaakt. Dit moment ontroert mij zeer. Het is een einde, en hopelijk ook een nieuw begin.”

 

 

 

 

 

Een man op Mousani Islands (India), twee jaar geleden. Hij draagt een beeld van klei op zijn hoofd van de Hindoegod Panchu Thakur, beschermer van de kinderen. Hiermee maakt hij een spirituele tocht, langs rivieren en de zee, naar andere eilanden. Het godsbeeld neerzetten mag niet volgens de traditie. “Deze foto is voor mij een metafoor, voor het lot van dit bedreigde landschap. Je kunt zeggen: de man klampt zich vast aan zijn god, in het belang van volgende generaties.”

 

 

 

 

 

Vader en dochtertje staan aan de kustlijn van Ghoramara (India). Door verzilting is teelt niet meer mogelijk op de schaarse grond. “Vee laten grazen kan soms nog, zoals je ziet op de achtergrond”, zegt Datto. “Maar de economische kansen verschalen.” Van de oorspronkelijke 50.000 eilandbewoners zijn er nog 3000 over, met het risico dat alles hier binnen enkele decennia verdwijnt. 

 

 

 

 

 

Een jongeman, vlakbij zijn huis op Sagar Island (India). Datto: “Op dit beeld, drie maanden terug gefotografeerd, komt alles samen. De onheilspellende, donkere lucht. De bezorgde blik van de jongen zegt veel. Zeker als je weet dat het een kwestie van tijd is tot de zee zijn huis neerhaalt. Dat raakt me.”

 

 

 

 

 

“Het heeft iets weg van een muziekinstrument”, zegt Datto. Maar in werkelijkheid houdt dit jongetje een zelfgemaakt constructie vast, met magneten. Daar vist hij geld mee op. Tijdens de jaarlijkse Ganga Sagar Mela gooien pelgrims bij wijze van offer muntjes in het water, waar de Ganges en de zee samenkomen. “Het intrigeert me hoe kinderen en tieners leven in het landschap dat in de greep is van klimaatverandering. Ze maken er het beste van.”

“Ik maak me ernstige zorgen over de regio, waar mijn eigen roots ook liggen”, zegt Datto. Er zijn al eilandjes verdronken. Datzelfde lot dreigt voor meer kwetsbare stukken land. “Ik reis veel voor mijn fotografiewerk. Ik kom terug op dezelfde locaties, eilanden, om te zien hoe het bewoners vergaat. Er gaat snel veel verloren.” Datto wil de serie klimaatfoto’s blijven uitbreiden. Behalve op de smeltende polen is het effect van klimaatverandering haast nergens zo tastbaar als in de Sundarbans, waar de rivieren Ganges, Meghna en Brahmaputra en de rijzende zee elkaar vinden.

Tijdens de religieuze bijeenkomst Ganga Sagar Mela baden pelgrims in de Ganges, waar de rivier in verbinding staat met de zee. De traditie trekt jaarlijks massa’s pelgrims naar Sagar Island (West-Bengalen, India), waar Datto een groepje vastlegde aan het einde van de dag.

“De kwetsbare eilanden en het water blijven na de pelgrimage zwaar vervuild achter”, zegt Datto. “Het kan maanden duren tot het water weer zuiver is.” Toch verwelkomen de eilandbewoners de pelgrims met open armen, omdat het ze inkomsten biedt. Economische activiteiten staan onder druk wegens de verzilting van het land, wat landbouw onmogelijk maakt.

Tijdens de religieuze bijeenkomst Ganga Sagar Mela baden pelgrims in de Ganges, waar de rivier in verbinding staat met de zee. De traditie trekt jaarlijks massa’s pelgrims naar Sagar Island (West-Bengalen, India), waar Datto een groepje vastlegde aan het einde van de dag.

“De kwetsbare eilanden en het water blijven na de pelgrimage zwaar vervuild achter”, zegt Datto. “Het kan maanden duren tot het water weer zuiver is.” Toch verwelkomen de eilandbewoners de pelgrims met open armen, omdat het ze inkomsten biedt. Economische activiteiten staan onder druk wegens de verzilting van het land, wat landbouw onmogelijk maakt.

De economische schade is groot, omdat verzilting landbouw onmogelijk maakt. Boeren die op eilanden welvaart genoten zoeken hun heil in de visserij. Binnendringend zeewater tast ook bomen aan en de enorme mangrovemoerassen, die juist wat kustbescherming bieden. Op termijn zou tweederde van het land in de delta op risico lopen. Nu al verkassen families naar nabije steden het vasteland, mannen gaan werken in de bouwindustrie. “Deze migrantengroepen, zowel in Bangladesh als India, zijn een van de eerste echte klimaatvluchtelingen”, zegt Datto. Het is hem niet te doen om een spectaculaire rampfoto, net na een storm. Datto wil de alledaagse, sluipende invloed van de slopende klimaatverandering laten zien.

Bewoners van Mousani Island (India) proberen hun huis en bezittingen te beschermen. De blauwe pijp op het dak van het huis, zoals overal hier gemaakt van steen en klei, moet water wegleiden. “Je ziet hoe zwak de woning is, kijk naar het dak”, zegt Datto.

BEWONERS VAN MOUSANI ISLAND (INDIA) PROBEREN HUN HUIS EN BEZITTINGEN TE BESCHERMEN. DE BLAUWE PIJP OP HET DAK VAN HET HUIS, ZOALS OVERAL HIER GEMAAKT VAN STEEN EN KLEI, MOET WATER WEGLEIDEN. “JE ZIET HOE ZWAK DE WONING IS, KIJK NAAR HET DAK”, ZEGT DATTO.

Hij is beslist niet de enige fotograaf die in de delta vastligt hoe klimaatschade zich voltrekt en levens ontregelt. De bewoners van kleine eilanden zijn gewend aan het komen en gaan van de camera’s. De meesten vliegen in voor een dag of twee, weet Datto. “Ik reis veel rond en kom bij mensen terug. Wat scheelt is dat ik zelf uit de regio kom.” 

De  Sundarban-delta is nu nog een ‘bufferzone’ voor noordelijker gebied, waar Calcutta en Dhaka liggen. Die steden kunnen op termijn kwetsbaarder worden voor het water, door het verdwijnen van de voordelta. Voorspellingen zeggen dat een aanzienlijk deel van de Sundarbans in 2100 verdwenen is, als de temperatuur op aarde verder blijft stijgen. “Deze crisis gaat ons allemaal aan en het is onze collectieve verantwoordelijkheid om hier iets aan te doen.”

Bewoners op Mousani Island (India) proberen spullen veilig te stellen voor het binnendringende, hoge water. Bij eb valt de straat weer droog, maar hier blijven wonen wordt onhoudbaar. Rechts op de foto, met kleurrijke doeken afgeschermd, is een wc. Datto: “Bij hoogwater wordt de ontlasting meegespoeld. Deze vervuiling creëert extra gezondheidsrisico’s.”

Bewoners op Mousani Island (India) proberen spullen veilig te stellen voor het binnendringende, hoge water. Bij eb valt de straat weer droog, maar hier blijven wonen wordt onhoudbaar. Rechts op de foto, met kleurrijke doeken afgeschermd, is een wc. Datto: “Bij hoogwater wordt de ontlasting meegespoeld. Deze vervuiling creëert extra gezondheidsrisico’s.”

Over Arko Datto

Arko Datto (India, 1986) balanceert met zijn fotografie tussen observator en commentator. Hij fotografeert onderwerpen als migratie, digitalisering en psychosomatische stress bij dieren in gevangenschap. Datto werkt onder andere voor TIME, National Geographic, BBC, NEWSWEEK en Al Jazeera.

Meer informatie:
Website
Instagram

Over deze productie

Tekst: Frank Straver
Foto’s: Arko Datto
Website: Susanne Poot