Vluchtelingen, hulpverleners, lokale bewoners en politie-agenten. Werkelijk iedereen op Lesbos is de ­situatie op het Griekse eiland zat. Opstootjes tussen de verschillende groepen volgen elkaar op. Fotograaf Joris van Gennip komt net terug uit kamp Moria waar 20.000 vluchtelingen worden opgevangen, vertelt hij telefonisch. Sinds 2015 – de start van de vluchtelingencrisis – is hij regelmatig naar Lesbos teruggekeerd. Afgelopen dagen legde hij de sfeer met zijn camera vast.

En die is grimmig en gespannen, zegt hij. Op een andere manier dan bij zijn vorige bezoeken aan het Griekse eiland. “In Moria hangt nu gek genoeg een kalme stemming. Afgelopen jaren was het juist buiten het kamp rustig en voelde je binnen de spanningen. Nu lijkt dat wel andersom.”

 

Want ‘buiten’ uitten eilandbewoners afgelopen dagen hun woede over de situatie op hun eiland, tegen vluchtelingen, hulpverleners en journalisten. “Dat heb ik niet eerder gezien. Hulpverleners zijn ondergedoken of vertrokken. Voorheen kwam je op straat veel jonge mensen tegen die vol moed hiernaartoe zijn getrokken om te helpen. Nu zie je ze helemaal niet meer. Ook niet in Moria, waar vrijwilligers normaal gezien kleren uitdelen, opruimen of met kinderen spelen. Bewoners vertelden mij dat ze nu minder vaak schoon water krijgen.”

En de omstandigheden waren al verslechterd in vergelijking met voorafgaande jaren, zegt de fotograaf. “Er zijn nog meer tenten bijgebouwd rond het officiële kamp, en overal liggen plastic flesjes en afval opgestapeld.”

Van alle kanten neemt volgens hem de druk op de vluchtelingen en migranten toe. “Gisteravond zag ik gewapende agenten achter een groepje vluchtelingen aanlopen dat terug wilde naar Moria. De agenten bleven maar schreeuwen dat ze bij elkaar moesten blijven. Even later werden ze opgehaald door bussen die hen onder begeleiding – en ter bescherming tegen boze bewoners – naar het kamp moesten brengen. Ook dat heb ik hier niet eerder gezien.”

Politieagenten zijn volop aanwezig op het eiland, merkt de fotograaf. Eerder deze week zag hij hoe ze in de buurt van het opvangkamp slaags raakten met honderden migranten en vluchtelingen waarbij ze traangas afvuurden. “Militairen, soms met bedekt gezicht, patrouilleren ook rond de haven. Dinsdag hielden ze er schietoefeningen. De media worden vrij ruw op afstand gehouden. Wat er precies in de haven gebeurt, kan ik dus moeilijk vastleggen. Toen ik vanmorgen foto’s probeerde te maken werd ik gesommeerd ‘op te rotten’.”

De Griekse kustwacht liet gisteren weten een marineschip naar Lesbos te hebben gestuurd om honderden migranten uit de haven op te halen die dit weekend vanuit Turkije zijn aangekomen. Zij worden voorlopig op het schip opgevangen en zullen later naar een gesloten kamp op het vasteland worden gebracht. Na de groep die afgelopen weekend op Lesbos aankwam, zijn er volgens Van Gennip nauwelijks nieuwe migranten bijgekomen. “Athene zou tientallen boten hebben gestuurd om mensen tegen te houden. Het lijkt erop dat de Grieken de grenzen nu echt volledig hebben dichtgegooid.”

Hoe het verder moet op Lesbos nu het duidelijk is dat alle partijen klaar zijn met de situatie op het eiland? “Alle groepen wijzen met een vingertje naar de Europese Unie. Want hoe kan het toch zo zijn dat dit kleine eiland zo veel mensen moet opvangen, terwijl dat overduidelijk niet meer lukt.”