WINTER 2010

De twee kranen in de keuken vallen op, een voor warm, een voor koud water. De katten wachten bij de lege blikjes ham op voer. Het is er warm, de houtkachel brandt. Gerard ten Broeke legt zijn benen op een voetbankje, naast hem liggen ‘mannentijdschriften’, een stapel administratie, een vliegenmepper. De keuken is de plek waar het gezinsleven zich afspeelt. In de bijkeuken is een toilet en een onverwarmde douche.
Dit is de boerderij van Gerard ten Broeke (1952) en zijn vrouw Dilly ten Broeke-Kappert (1955). Twee zonen hebben ze, Tom (1992) en Luuk (1995). De jongens houden zich een beetje op de achtergrond, ook bij alle volgende bezoeken. In een schuur achter de boerderij knappen ze auto’s op, ze rijden op brommers over het land. Later worden dat crossmotoren.

Negen generaties al, sinds het einde van de achttiende eeuw, heeft de familie Ten Broeke hier een boerenbedrijf, op dit land in het gehucht Groot-Dochteren vlakbij Lochem­­. Dilly is de dochter van een smid. Sinds 1978 zijn Dilly en Gerard samen.
Nu is hun boerderij een akkerbouwbedrijf, maar dat was niet altijd zo. Tot 1997 hadden ze varkens en legkippen. De uitbraak van varkenspest in 1997 en 1998 was een keerpunt. Nu verbouwen ze asperges, suikerbieten, aardappelen, graan en mais. Soms proberen ze iets anders uit, zoals cichorei­­.
Gerard werkt ook bij het regionale vervoersbedrijf als treinmachinist en buschauffeur. Dat zal hij tot 2013 blijven doen. Zijn pretogen verraden zijn gevoel voor humor. Hij doet de dingen op zijn manier, ook op de trein, als hij onderweg stopt om mensen uit te laten stappen.

Wat zullen ze over tien jaar doen? Ze weten het niet. Misschien worden ze uitgekocht, zegt Gerard, als de boerderij moet plaatsmaken voor een industrieterrein. De beide zoons hebben geen belangstelling om het bedrijf over te nemen.

WINTER 2015

Het is relatief rustig op de boerderij, dit is de tijd om te klussen op het erf en de sloot langs het spoor schoon te maken; het spoor waarover Gerard voorheen met de trein reed en precies hier soms toeterde naar Dillybob, de koosnaam voor zijn vrouw. De winter is ook de tijd om een beetje uit te rusten, want het jaar kent momenten van grote piekbelasting. Zoals in mei en juni, het aspergeseizoen, als we soms maar beter niet langs kunnen komen. Gerard heeft een nieuwe heup nodig, maar die operatie zal hij pas in oktober 2016 laten doen.
Tom is nu 22 jaar. Hij heeft sinds twee jaar verkering met Nienke. Hij heeft landbouwtechniek gedaan op het Roc in Apeldoorn en is daarna bij een metaalbedrijf gaan werken. Hij wil geen boer worden en Nienke geen boerin. Luuk is na het vmbo gaan werken bij een autoschadebedrijf. Hij is 19 en ook hij heeft geen ambities om boer te worden, al zal hij daar later dat jaar voor het eerst toch over gaan twijfelen, als zijn baan op de tocht staat.

ZOMER 2017

Dilly laat vol trots haar boerderijwinkel zien. Zoals elke keer heeft ze weer iets veranderd in haar assortiment en in de opstelling. Eerst was het een zijruimte, die is later verplaatst om meer plek te maken voor de ham, de wijn, de saus voor bij de asperges en, in het seizoen, de aardbeien.
Gerard, in een rode short, zijn knieën bloot, sloffen aan zijn voeten, zit uit te rusten, kat op schoot. Hij probeert dezer dagen het onkruid op het veld te temperen.
Luuk werkt nog steeds in een autoschadeherstelplaats, maar wel een andere dan eerst. Verkering heeft hij niet, voor zover Gerard weet. Tom heeft een huis gekocht in Borculo, waar hij net is gaan samenwonen met Nienke.

MEI 2021

Gerard heeft nieuws aan de telefoon. Luuk zit sinds 2019 in de maatschap en heeft nu dan toch echt besloten dat hij het bedrijf wil overnemen van Gerard en Dilly. “Ik vind het werk toch wel mooi”, licht Luuk zelf kort toe. Hij vertelt alleen wat hij zelf nodig vindt.
“Hij moet wel een partner treffen, een man of een vrouw, dat maakt niet uit, die mee kan werken”, zei Gerard dat najaar van 2019, toen zijn jongste zoon in de maatschap kwam. “Als de partner er niet achter staat moet hij er niet aan beginnen.”

Sinds drie maanden heeft Luuk nu een relatie met Joyce. Hij werkt nog bij het autoschadeherstelbedrijf, de boerderij wordt nog altijd gerund door Gerard, inmiddels 68, en de drie jaar jonger Dilly. “We zullen hem bijstaan”, zegt Gerard. “Dit kun je niet alleen.”

Tjitske van Leeuwen (Haarlem, 1964) is beeldend kunstenaar. Ze is opgeleid aan de Fotoacademie in Amsterdam. 

Tilly Hazenberg (Blijham, 1970) is kunstenaar. Ze is
autodidact.