Perry

De zondag voordat Damian en Perry hun autorit maken, viert Perry alvast zijn 22ste verjaardag. Zijn leven lang al woont hij ‘op’ Rozenburg, zoals ze in het dorp zeggen. Perry kent haast iedereen (of, zoals Rozenburgers zeggen: “Iedereen kon Perry”). Hij is druk, behulpzaam en houdt van mensen. “Perry lijkt op mij. Ja, dat kan ik wel zeggen”, lacht zijn moeder Jolanda. “Nooit langer dan tien minuten boos. Snel een arm om de ander.”

In de zomer van 2021 besluit Perry dat hij door wil leren voor procesoperator. De vervolgopleiding van het mbo begint in september, bij een technische school in Brielle. Op zaterdagen werkt hij in de ijzerwarenwinkel op Rozenburg. Kater of niet. “Perry is altijd als eerste wakker”, zegt Jolanda. “En plichtsgetrouw”. Ruim zeven jaar werkt hij bij de ijzerwarenwinkel. Hij heeft veel vrienden. Ieder weekend eten ze samen of drinken ze een biertje. “Hij raakt bevriend met wie hij omgaat”, zegt Jolanda. “Een makkelijk kind.” Perry’s ouders zijn gescheiden; hij woont bij zijn moeder.

Een uitgesproken voorkeur voor karakters of humor heeft haar zoon niet. Ook niet voor muziek. “Hij luistert alles. Nederlandstalig, rap, oud, van alles door elkaar”, zegt Jolanda. Bij voetbal is hij selectiever. “Ajax, alleen Ajax”, lacht Jolanda. In de regio rond Rotterdam schaamt Perry zich niet voor de club. Op zijn voet heeft hij een flinke tattoo van het Ajax-logo.

Die lijkt des te groter, omdat Perry niet zo lang is. Schoenen koopt hij meestal op de kinderafdeling (maatje 39). “Toen hij bij de vrijwillige brandweer ging, maakten ze grapjes over zijn lengte”, herinnert Jolanda zich. “‘Dat ze pakken in zo’n klein maatje hebben’, zeiden ze. Maar Per zat er, geloof ik, niet mee”.

Volgens Jolanda trekt haar zoon zich überhaupt weinig aan van de mening van anderen. “Toen Per nog klein was, waren er een keer open audities voor een rol in de musical Kruistocht in Spijkerbroek. Perry wilde per se meedoen. Ik zei dat hij niet kon zingen, maar hij reageerde met: ‘Nou en?’ Toen zijn we naar het nieuwe Luxor gegaan. Niet geworden natuurlijk.”

Kameraadschap tussen water en industrie

Ongeveer dertig kilometer verderop ligt Rotterdam, maar dat voelt hier ver weg. Gelegen tussen het water, de chemieindustrie en afvalverbranders vormt Rozenburg een echte gemeenschap, waar veel mensen lang blijven wonen. Soms is er criminaliteit en armoede op Rozenburg; het gemiddelde inkomen ligt ver onder het landelijke gemiddelde.

De jeugd is hecht. Het grootste goed van de jongeren in het dorp: loyaliteit, kameraadschap en trots. Voor je maten opkomen, je niet laten piepelen. In hun vrije tijd maken ze muziek, bouwen ze dingen en sleutelen ze aan scooters. Voor de jeugd biedt de enorme fysieke ruimte rond Rozenburg volop kansen om te experimenteren. En dat doen ze dan ook graag.

Perry heeft veel verschillende vrienden. Hij maakt deel uit van meerdere vriendengroepen, die vaak ook wel enige overlap hebben. De meeste jongeren in het dorp kennen elkaar. En omdat iemand altijd wel een broertje of zusje heeft die vriendengroepen aan elkaar bindt, worden ook leeftijdsverschillen snel overbrugd.

In wisselende samenstellingen chillen jongeren vaak op de zolder van Jolanda, waar Perry een eigen kamer heeft. Altijd is Perry’s beste vriendin erbij: Lexey.

‘Ja, ik praatte veel met hem’

Om een compleet beeld te krijgen van de aanloop naar de gewelddadige zomernacht in augustus 2021, zijn de herinneringen van Lexey cruciaal. Als een van de weinigen weet ze wat er toen leefde onder jongeren op Rozenburg – en ze kent zowel Perry als Damian goed.

“Van die jongens spreek ik eigenlijk bijna niemand meer. Toen alles gebeurde dacht ik steeds: is dit echt? Ik geloofde het niet”, zegt Lexey.

“Het was de periode dat ik opstond en altijd direct naar Per en Jolanda ging”, blikt ze terug. “Naar huis ging ik pas als het allang tijd was om naar bed te gaan”. Lexey lacht: “Ja, meiden in de pubertijd. Dat is verschrikkelijk. Maar Per stond altijd voor mij klaar. Echt mijn beste vriend”.

Doordat ze dezelfde mensen kennen en elkaar vaak zien, ontwikkelt Lexey door de jaren heen ook een goede band met Damian. “Ja, ik praatte veel met hem”, zegt Lexey. “Het ging niet goed. Hij voelde zich zo schuldig.”

Damian

Voor Damian brengt de coronaperiode iets nieuws. School was eerst nooit echt zijn ding. “Maar tijdens de pandemie zat hij steeds achter de laptop. Hij volgde de lessen, haalde toetsen en een diploma”, zegt zijn moeder Eva. “Zonder afleiding van een klas ging het veel beter.”

Vader Dave vult aan. “We hebben heel wat scholen versleten. Leraren zijn het niet gewend om weerwoord te krijgen. En Damian was altijd de eerste die opstond als een docent zich niet aan de regels hield. Hij is verbaal nogal handig, liet leraren niet onder afspraken uitkomen.”

Dave grijnst voorzichtig. “Dat is op zich een goede eigenschap, vind ik. Damian lijkt ook op mij: hard van buiten en van binnen wat zachter”.

Net als zijn vader houdt Damian van muziek. “Ja, hij heeft smaak”, zegt Dave. “Damian luistert liever muziek dan dat hij televisie kijkt. En hij kent van alles”. Damian maakt ook filmpjes. Van het freerunnen met zijn vrienden bijvoorbeeld. En hij rapt.

“Hij heeft de gave om veel dingen goed te kunnen”, zegt Eva. “Op zijn zesde kon hij al een fietsband plakken. Later knutselde hij aan scooters”.

Het was ‘niet altijd makkelijk’ met Damian, zeggen zijn ouders. Toch hebben ze genoten van hun opgroeiende zoon. En van zijn omgang met leeftijdsgenoten. “Hij was behulpzaam voor vrienden”, zegt Dave. “Als hij één euro had, kon de ander 90 cent krijgen. Of die hele euro.”

Op Rozenburg heeft Damian meestal oudere vrienden. Over het algemeen houdt hij van dezelfde dingen als de rest – muziek en scooters, van voetbal iets minder. Ook komt hij weleens op de zolder bij Perry. “Damian zag Perry als een soort grote broer, geloof ik”, zegt Dave. “Iemand aan wie hij dingen kon vragen. Om hulp en dat soort dingen.”

Een eerste dode

Als tieners zien Perry en Damian heel wat gebeuren op Rozenburg. Ruzies, vijandigheid en soms wat vechtpartijtjes zijn de jongeren niet vreemd. Er vallen weleens klappen en bedreigingen horen er ook een beetje bij.

Maar wat er op 30 september 2020 gebeurt is van een totaal andere orde. Na een online ruzie wordt een vriend van Perry, Damian en Lexey vermoord op de parkeerplaats van een Lidl-supermarkt in het centrum van Rozenburg. Die moord vindt plaats nadat Damian via Snapchat een afspraak heeft gemaakt met de uiteindelijke dader. Ze zouden de ruzie afhandelen. Beducht voor mogelijk gevaar zou Damian bij de afspraak vergezeld worden door zijn goede vriend M.(17).

Maar Damian komt net iets later op de parkeerplaats aan. Daar ziet hij M. liggen. Onder het bloed, tussen de bosjes. Zonder te bewegen.

“We vroegen Damian later waar de ruzie over ging: geld of drugs”, blikt vader Dave terug. “Tegen mij kan je het zeggen, weet je. Maar het bleek een principe-ding: de dader weigerde een geleende Playstation-controller terug te geven. Dat was het. Het ging letterlijk om een tientje.”

In de uren na de moord verzamelen hulpverleners, agenten, jongeren en ouders zich op de parkeerplaats. Perry is er, Lexey en ook vader Dave. Ze herinneren zich haast iedere minuut van die avond.

Dave vertelt over de zwaailichten, de agenten, de woede. En hoe zijn ontredderde zoon steeds tussen de hulpverleners in wil springen om het lichaam van zijn dode vriend te zien. “Je loopt tegen de grenzen van je vaderschap aan”, zegt Dave. “Wat ga je zeggen dan: komt wel goed? Dan sta je gewoon te liegen. Want het komt niet goed.”

Ook Perry is geschokt. De overleden M. kwam vaak bij hem op zolder. Ze kenden elkaar goed. En werkten soms ook samen in de ijzerwarenwinkel.

“Het was verschrikkelijk”, zegt Lexey over de situatie op de parkeerplaats. “Er waren zoveel mensen, het was een enorme chaos. Iedereen wilde praten. Maar dat kon ik niet. Ik wilde daar weg.”

Rouw en razernij

Voor de hechte jeugd van Rozenburg is de moord een gebeurtenis van ongekende omvang. Direct of indirect kende bijna iedereen in het dorp M., en door zijn dood maken talloze jongeren kennis met zinloos geweld, in zijn meest fatale vorm.

Al dat leed veroorzaakt niet alleen verdriet, maar ook woede en agressie, alsof uit Rozenburg de onschuld is verdwenen.

Vooral Damian krijgt het in de maanden na de moord zwaar te verduren. Andere jongeren maken hem verwijten en sommigen stellen Damian zelfs verantwoordelijk voor de dood van M. De afspraak bij de Lidl kwam tot stand door Damian, vinden ze. Als hij de situatie (online) niet op de spits had gedreven, leefde M. misschien nog.

Lexey is het daar niet mee eens. Maar ze merkt om zich heen dat de verwijten steeds agressiever worden. “Het was een waas”, blikt ze terug.  “Iedereen begon paranoia te worden.” De rouw vermengt zich met razernij. En verdeelt de normaal zo hechte jeugd op Rozenburg.

Perry gaat verder

Perry, iets ouder dan de andere jongeren, laveert tussen de verschillende kampen. Hij is er de man niet naar om te oordelen. Ondanks het verlies van een vriend, de ruwe sfeer en nieuwe ruzies gaat Perry door met wat hij deed. Dat vriendengroepen uiteenvallen weerhoudt hem er niet van om langs te gaan bij Damian. En hij blijft ook Lexey zien.

“Per was een van weinigen met wie ik nog kon praten”, zegt Lexey. “Hij trekt geen partij, gaat met iedereen om. Ook Damian liet hij niet vallen.”

“Hij keek waar er wat te doen was en ging gewoon langs”, blikt moeder Jolanda terug. “Hij was altijd bezig en in voor drankje of feestje.”

Perry krijgt ook een vriendin. En plant een zomervakantie naar de Canarische Eilanden.

Even langs

Ondertussen gaat Damian achteruit. Hij geeft zichzelf de schuld van M.’s dood, is bang en onrustig. Weet niet wat te doen. Daar komt bij dat vrienden hem één voor één de rug toe keren. En er zijn mensen die hem wat aan willen doen, blijkt uit appjes uit die periode. Alsof Rozenburg zo de gebeurtenissen bij de Lidl kan wreken of verwerken. Damian wordt rond de jaarwisseling zelfs een keer bedreigd met een mes. En iemand gooit brandend vuurwerk over de schutting bij zijn ouders. Als gevolg kruipt Damian steeds verder in zijn schulp. En weinig andere jongens bezoeken Damian thuis.

Lexey treft hem een keer bij de (inmiddels als herdenkingsplek aangeklede) boom op de parkeerplaats van de Lidl waar Damian en de anderen vaak komen om even aan M. te denken. “Hij ging niet goed met Damian, dat zag je aan alles”, herinnert Lexey zich. “Wanneer heb jij voor het laatst geslapen?, vroeg ik een keer. Hij zei dat het niet wist. Wanneer heb je voor het laatst gegeten?, vroeg ik toen. En dat wist hij ook niet. Het zat er gewoon aan te komen dat hij ging knappen.”

Thuis zien Damians ouders hoe de spanning oploopt. En alsmaar meer grip krijgt op hun zoon. “Hij kwam zijn bed niet meer uit”, zegt moeder Eva. “Maar bleef wel wakker omdat hij anders nachtmerries kreeg. De hele tijd was hij licht ontvlambaar.”

“Als je zei dat zijn veter los zat, kon hij zomaar ontploffen”, zegt Dave. “Als je vroeg hoe het met hem ging, volgde iedere keer een woedeuitbarsting”.

De zorgen worden groter als Dave merkt dat zijn zoon “niet langer van plan lijkt zich te laten bedreigen”. De ouders zoeken hulp. Er moet iets gebeuren.

Maar er komt geen hulp, blijkt uit verschillende mailwisselingen uit 2021. Afwijzingen van de ggz in verschillende regio’s. Geen reactie van forensische zorginstellingen. Nergens is plek, en als die er wel is, behandelen ze geen kinderen. De situatie van Damian is voor geen instelling nijpend genoeg. Alleen maar ellenlange aanmeldprocedures, zonder resultaat.

“Dat is geen garantie dat het anders niet was fout gegaan”, zegt Dave. “Maar ik durf te wedden dat als er tijdig hulp was geweest, dat we dit hadden kunnen voorkomen. Dan had hij misschien beter om kunnen gaan met de bedreigingen. Want hij is een goede jongen. Het zat gewoon zo scheef in zijn hoofd.”

’Perry vond het niet zo handig’

Langzaamaan brengen het schuldgevoel, de dreiging en de angst Damian in een sociaal isolement. In die moeilijke periode krijgt hij contact met het voormalige vriendinnetje van M. Het meisje was zwanger toen haar vriend werd neergestoken bij de Lidl. Inmiddels draagt ze zelf zorg voor de kleine. Na verloop van tijd trekken het meisje en Damian naar elkaar toe.

En dat vinden andere jongeren op Rozenburg absoluut niet kunnen. In hun hoofd is Damian al min of meer schuldig aan de dood van M. en nu gaat hij er ook nog vandoor met zijn vriendin? Dat doe je gewoon niet, laten ze Damian weten. Nieuwe en steeds heftigere bedreigingen volgen.

Moeder Eva zegt over het contact tussen Damian en het meisje: “We zagen het gebeuren. En hadden er niet zoveel over te zeggen. Ergens snap ik het ook wel: bij elkaar hoefden ze misschien niet uit te leggen hoe intens het gemis was.”

Jolanda zegt dat haar zoon Perry dat ze “het allemaal flink onhandig vindt”. Maar de oplopende spanningen in Rozenburg zijn voor Perry geen reden om Damian te negeren. Hij gaat een keer bij hem langs om in de tuin aan een scooter te sleutelen. “Eigenlijk denk ik dat Perry ongeveer de enige was die nog naar Damian luisterde”, zegt Lexey. “En dit van alle mensen dan bij Perry gebeurt…”

Lang niks aan de hand

Die zondagavond, de nacht van 15 op 16 augustus 2021, is Perry thuis. Met vrienden is hij in Rotterdam geweest. Zijn verjaardag gevierd. Voordat hij wil gaan slapen, stuurt Perry een berichtje aan Damian, die niet mee was naar de verjaardag. De conclusie van het appgesprek is dat ze nog even gaan chillen. Iets later rijdt Perry in de lichtblauwe auto van zijn vriendin langs Damian. Daarna naar de boom bij de Lidl.

Een man die zijn hondje uitlaat ziet de twee daar samen. Volgens het rechtbankdossier wekten Damian en Perry niet de indruk dat er ‘enige sprake was van agitatie of irritatie’.

Na een tijdje verkassen ze naar de verlaten weg bij de pontsteiger. De vele lantaarnpalen geven het asfalt een donkergele gloed. Het is een beetje mistig. Sterren zijn niet goed te zien. Het lijkt er, volgens de officier van justitie, niet op dat de twee hier onenigheid krijgen.

Misschien spreken ze over de Instagram-foto van Damian. Dat weekend heeft hij voor het eerst beelden gedeeld waarop hijzelf en de baby van M. te zien zijn. Perry weet dat andere jongeren in de buurt er woedend om zijn. Wat hij er zelf van denkt, is achteraf niet meer dan giswerk.

Van de pontsteiger rijden Perry en Damian naar de tennisclub. Het is nauwelijks twee minuten sturen over korrelig asfalt. Het gras tussen de rechte wegen is halflang en dor, de sprieten hebben een warme zomer doorstaan. De jongens rijden langs de grote treurwilg, langs de betonnen tafeltennistafel naar het hoekje van de parkeerplaats. Dan volgt het, voor de officier van justitie, onverklaarbare omslagpunt. Nog voor de zon opkomt gaat Damian het huis binnen. Het is niet duidelijk of hij het mes uit de keuken  pakt, of dat hij het misschien al bij zich draagt.

Hij neemt het mee terug naar de auto en hoort dat Perry met iemand belt. Bang dat hij verlinkt wordt, of dat Perry iemand naar de tennisclub loodst, knapt er iets bij Damian. Hij steekt het mes in Perry’s kleine bovenlijf.

Daarna belt hij zelf de politie. De agent die de melding aanhoort, weigert hem eerst te geloven. Maar daarna rukken ze dan toch uit. Helikopter en al.

Kan Perry niet zijn

Omstreeks dezelfde tijd, aan de andere kant van Rozenburg, maakt Jolanda zich klaar voor een werkdag. Ze is nog niet gealarmeerd als ze het huis uit gaat. Langzaam wordt het licht.

Jolanda stapt de auto in en rijdt langs ambulances en politiewagens. Overal sirenes. “Het kan Per niet zijn”, denkt Jolanda. Zijn eigen auto staat voor de deur. Dus hij moet nog in bed liggen.

Als ze eenmaal aan het werk is, gaat al snel haar telefoon. Jolanda moet naar huis komen. De politie is er.

“Het was dus toch Per”, blikt Jolanda terug. “Door de telefoon wilde de politie niet vertellen wat er gebeurd was, dus ging ik naar huis. Tijdens de terugtocht moest ik wel even goed op het stuur letten, zeg maar. Ik weet niet goed meer hoe ik dat deed.”

Als ze de straat van haar huis weer inrijdt, staat er een groep jongeren voor de deur. Vrienden van Perry. En mensen van de ijzerwarenwinkel. “Dat kwam keihard binnen”, zegt Jolanda. “De situatie werd me duidelijk. Al die gespannen gezichten. Iedereen was doodstil.”

Binnen geeft een agent haar vrijwel direct het slechte nieuws. Perry is dood.

“We hoefden hem gelukkig niet te identificeren, aan de hand van het lichaam”, zegt Jolanda. “De Ajax-tatoeage op zijn voet was voldoende.”

Weerzien met de witte politiebus

Op de parkeerplaats bij de tennisclub staat Dave, de vader van Damian, ook naast de politie. Hij is in pyjama het huis uitgestormd, nadat zijn vrouw wakker was geworden van sirenes. “Ik had in die tijd een soort obsessie, met alles wat in het dorp gebeurde, door de spanningen die er waren”, zegt Eva. “Als ik sirenes hoorde, keek ik altijd snel op het online alarmnet van de politie. Daar zag ik toen ineens ons adres staan.”

Buiten ziet Dave zijn zoon in een politiebusje zitten. “Bij mij ging het licht uit”, zegt Dave over dat moment. “Ik dacht: als hij hier niet op straat ligt, dan ja, heeft hij het waarschijnlijk gedaan. Ik zag de rood-witte linten wapperen. En heb toen ook wel lelijke dingen geschreeuwd. Dat ik hem nooit meer hoefde te zien als hij er iets mee te maken zou hebben. Dat voelde op dat moment zo.”

De witte vrachtwagen van de forensische opsporing rijdt de parkeerplaats op. “Die kende ik nog, van die keer bij de Lidl”, zegt Dave. “Ik wist toen: dit is niet goed.” Als de ambulance even later zonder sirenes wegrijdt, vervliegt het laatste beetje hoop van Dave en Eva. Er is iemand dood. Hun zoon heeft het gedaan.

Groot is de schok als ze horen wie het slachtoffer is.

“Perry, Perry? Hij had helemaal geen issues met Perry”, zegt Dave.

Nog altijd stopt het niet

In de maanden daarna krijgt Rozenburg een tweede herdenkplek. De boom naast de tennisclub wordt door vrienden van Perry en moeder Jolanda beplakt met foto’s en hartjes. Veel mensen gaan langs. Steeds liggen er verse bloemen bij de boom. Ook organiseren vrienden van Perry een stille tocht tegen ‘zinloos geweld’. Honderden mensen lopen mee. “Het moet gewoon nu stoppen”, zegt een van hen tegen een cameraploeg van Hart van Nederland. “Deze slechte droom moet stoppen. Het is gewoon te gek voor woorden wat hier gebeurt.”

Maar het stopt niet. Net als de na eerste moord heerst op Rozenburg naast verdriet een enorme woede. Veel dorpsbewoners dragen het verhaal mee. En voor sommigen is de dood van Perry opnieuw reden voor agressie. Dit keer vooral richting de ouders van Damian.

Op een dag adviseert een agent vader Dave om camera’s op te hangen; de politie heeft aanwijzingen dat iemand een molotovcocktail het huis in wil gooien. Een poosje later probeert iemand in te breken. Slapen doet Dave vanaf dat moment maar beneden op de bank.

“Je verliest in één keer je sociale kring”, blikt hij terug. “Het was treurig om te zien hoe snel mensen alle banden verbreken, omdat ze niks met de situatie te maken willen hebben. We stonden er alleen voor.”

Wat kan Damian vertellen?

Jolanda zoekt in die periode naar antwoorden. Hoe kon het zo misgaan, wil ze weten. Heeft ze iets gemist? In de telefoon van Perry vindt ze geen sporen van conflict met wie dan ook. Niemand kan haar vertellen wat er die avond precies gebeurde tussen Perry en Damian.

Ook de strafzaak geeft Jolanda weinig aanknopingspunten. “Hij wilde niks zeggen”, zegt Jolanda over Damian. “Dat vond ik jammer. Toch kreeg ik ook medelijden met hem. Al die rechters bleven maar pushen en aan hem trekken. Ik dacht: laat die jongen.”

Op de zitting geeft Damian aan bereid te zijn tot een gesprek met Jolanda. Hij wil haar wel vertellen wat er is gebeurd, maar dat hoeft verder niemand te weten. Jolanda gaat op het aanbod in. Waarschijnlijk is dat haar enige kans om achter ‘het waarom’ te komen, zoals ze dat zelf noemt.

“Ik wilde meteen alles weten. Het gesprek moest er direct komen”, zegt ze. Na de veroordeling van Damian (gevangenis met jeugd-TBS) organiseert Perspectief Herstelbemiddeling een ontmoeting. Jolanda gaat langs in de gevangenis.

Daar stelt ze haar vragen. En krijgt ze te horen dat Perry die avond niks verkeerd had gedaan. Er was geen ruzie. Jolanda en Damian bereiken de conclusie “dat het geweld nergens op gebaseerd en zinloos was”, zegt Jolanda. “Het had niet hoeven gebeuren.” Verder wil ze niet in detail treden.

“Het was eigenlijk een heel fijn gesprek”, zegt Jolanda wel. “Er zat daar gewoon een kind. Ik kon hem gewoon niet zien als puur verschrikkelijk. Zo werkt het blijkbaar in mijn hoofd.”

Weg van de woede

Op dat moment is Jolanda zo ongeveer de enige die er zo over denkt. Met lede ogen ziet ze toe dat agressie meer en meer grip krijgt op Rozenburg. De bedreigingen tussen jongeren onderling, en richting Dave en Eva, houden aan. Zo kan zo niet langer, denkt Jolanda. Op deze manier draait de geweldspiraal oneindig door. Uiteindelijk zal dat meer mensen het leven kosten. En meer ouders hun kinderen ontnemen.

Ze is verdrietig, maar vastberaden om het contact met Damian in stand te houden. Hij stuurt haar nu soms brieven vanuit de gevangenis. En Jolanda schrijft dan terug. Feliciteert Damian met zijn verjaardag, dat soort dingen. Inmiddels staat ze op de bezoekerslijst van zijn jeugdgevangenis.

Ondertussen valt de vriendengroep rond Perry en Damian langzaam uit elkaar. Er is minder contact, mensen leven verder en komen minder bij Jolanda op bezoek. Lexey probeert het verlies van haar vriend enigszins te verwerken. Ze is voortdurend achterdochtig, kan niet goed slapen en zit veel thuis. Werken doet ze niet meer, en naar voetbal gaat ze ook niet.

’Ik nam ze dingen kwalijk’

Bij wijze van voorbeeld, voor andere Rozenburgers, zet Jolanda een volgende stap. Ze zoekt toenadering tot de ouders van Damian. Want, denkt Jolanda, als ze zelf laat zien dat ze de ouders niet haat, waarom zouden anderen dat dan wel doen? Via de herstelbemiddeling komt er een gesprek tot stand met Dave en Eva. “Ik nam ze best wel dingen kwalijk”, zegt Jolanda. “Zij zijn toch degenen die hem hebben opgevoed. Ergens denk je toch: wat zijn dit voor ouders?”

Maar in gesprek met Dave en Eva verwateren die verwijten. “Ik wist eigenlijk helemaal niks van ze”, zegt Jolanda “En het bleek allemaal heel anders te liggen dan ik van mensen had gehoord. Als ouders waren ze radeloos geweest om Damian, werd mij duidelijk. Ze hadden wel hulp gezocht voor zijn mentale problemen.”

Voor Dave en Eva is het gesprek een bevrijding. Ze hebben ontzag voor de manier waarop Jolanda de situatie benadert. “Ik denk dat de meeste mensen partijen graag gescheiden houden”, zegt Dave. “Je hebt slachtoffers, nabestaanden, daders. En die moeten elkaar zoveel mogelijk haten.” Hij gaat verder. “Zo krijg je nooit een sprankje begrip.”

Eva: “Het ging in de periode slecht met ons. We gingen niet veel naar buiten, durfden nooit te lachen. Het voelde alsof de hele wereld tegen ons was. Ik liep helemaal vast. Dag en nacht was ik bezig met het verdriet van de familie van Perry.

“Maar tijdens het gesprek zei Jolanda dat ze ooit verder zou gaan met haar leven, ook na de dood van haar zoon. Dat voelde als permissie voor mij. Ik dacht: dan mogen wij misschien ook ooit weer door.”

Zowel Jolanda als Dave en Eva besluiten te verhuizen. Weg uit Rozenburg.

Dave: “Wij en Jolanda zijn elkaars leven in geslingerd. We lopen hetzelfde pad, maar dan met een grote sloot ertussen. Wat er gebeurd is, zal ons achterna zitten. En voor mij blijft, bij allebei de moorden, voor altijd één vraag staan: waarom namen ze dat mes mee?”

De achternamen van alle mensen in dit artikel zijn bekend bij de hoofdredactie.

De videos en fotogafie is illustratief.