Nederland demonstratieland

Tegen klimaatverandering en woningnood, vóór meer salaris. Nederlanders gaan steeds vaker de straat op om hun stem te laten horen. Alleen al in de hoofdstad waren er tot en met november zo’n 2700 demonstraties, vooral op de Dam. Dat is ook de plek waar op 7 oktober de grootschalige en gewelddadige aanval van Hamas op Israël wordt herdacht, een jaar eerder. Even verderop vragen tegendemonstranten aandacht voor de vele Palestijnse slachtoffers die vielen in de oorlog waarmee Israël keihard terugslaat. Demonstreren is een grondrecht waar we niet aan willen tornen, schrijft burgemeester Halsema op Instagram, maar ook: ‘Ik vraag alle Amsterdammers vandaag: houd elkaar heel’.

foto Joris van Gennip

1, 2, 3

Drie medailles nam Sifan Hassan mee naar huis van de Olympische Spelen in Parijs. Naast goud op de marathon won de Nederlandse atlete brons op de vijf en de tien kilometer. Ze schreef er sportgeschiedenis mee en werd als eerste Nederlandse verkozen tot wereld­atlete van het jaar.
Intussen wankelt de onderkant van de sportpiramide. Verenigingen hebben te weinig vrijwilligers, en steeds minder leden en inkomsten. Daardoor staat de scholing van de toppers van morgen onder druk én de aanpak van beweegarmoede. Sportpark Galecop in Nieuwegein zoekt de oplossing in samenwerking tussen verenigingen, waaronder Rugby Club Nieuwegein.

foto’s Jeroen Jumelet, anp
en Bram Petraeus

Stadsicoon krijgt make-over

Na vijf jaar is de Utrechtse Domtoren weer te zien zonder steigers en verpakking. Tijdens een grondige restauratie zijn alle meer dan honderdduizend blokken onder de loep genomen. Niet alle onderdelen keren terug. Ook steen N-01-750 moet er na dik honderd jaar aan geloven. Van de pronktoren op de hoek van de balustrade is de 775 kilo zware kolos omlaaggetakeld, opgemeten en uitvoerig bestudeerd, om als voorbeeld te dienen voor zijn gloednieuwe kloon.
Via de bouwlift gaat die uiteindelijk naar de plaats waar zijn voorganger stond. Twee natuursteenstellers staan klaar om hem op de juiste plek te laten zakken, zodat hij er weer minstens honderd jaar tegen kan.

foto werry crone

Wonen, defensie, migratie

Meer woningen, een sterkere krijgsmacht en het strengste asielbeleid ooit, ­beloofde het nieuwe kabinet. Maar voor het zover is, zijn er nog veel hindernissen te nemen.
In Rotterdam gaat een deel van de Tweebosbuurt ­tegen de vlakte om plaats te maken voor appartementen. Onbetaalbaar, vrezen oud-­bewoners (foto boven).
Een militair voertuig is langs de A50 gestrand met bandenpech (foto midden).
Aanmeldcentrum Ter Apel is het hele jaar overvol. Vluchtelingen wachten er soms tot laat in de avond op een oplossing (foto onder).

foto’s otto snoek, herman engbers, kees van de veen

Voor het laatst fietsend het Binnenhof af

Na bijna veertien jaar premierschap trekt hij op 2 juli de deur van het ­Torentje definitief achter zich dicht. Mark Rutte, de politicus die het liefst op de fiets naar zijn werk gaat, vaak met een appeltje in de hand. Als twee trotse ouders zwaaien Gert-Jan Buitendijk, secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken (links in de deuropening) en nieuwe premier Dick Schoof (rechts), hem uit.
Eerder op de dag heeft Rutte de portefeuille van minister-president officieel aan zijn opvolger overgedragen en is het nieuwe kabinet beëdigd, gevormd door PVV, VVD, NSC en BBB. Er is een moeizame formatie aan voorafgegaan die 223 dagen duurt en verrassende plotwendingen kent.
Ruttes volgende baan is, terwijl hij hier wegfietst, inmiddels bekend. Hij gaat niet voor de klas staan, zoals hij eerder aankondigde, maar wordt de nieuwe baas van de Navo; per 1 oktober geeft , Jens Stoltenberg het stokje aan hem over.

foto Remko de Waal, anp

Stilstaan aan de grens

Alsof hij zo weer in gebruik kan worden genomen. De controlepost bij de grens tussen Veldhuizen en Badderich is weliswaar stoffig en verlaten, maar de kantoren zijn er nog, net als de gordijnen voor het raam. Het complex verloor zijn functie toen de grenscontroles eind jaren tachtig werden afgeschaft.
Toch stond het verkeer hier in september opnieuw stil, toen Duitsland besloot de controles tijdelijk nieuw leven in te blazen om migratie en mensensmokkel tegen te gaan. Nederland volgde het Duitse voorbeeld drie maanden later, al zijn uitvoeringsorganisaties sceptisch.

foto’s koen verheijden

Na de val van een dictator

Sneller dan verwacht stonden de rebellen van HTS na een opmars vanuit het noorden aan de poort van de Syrische hoofdstad Damascus. Op 8 december vluchtte president Bashar al-Assad het land uit en kwam er, na bijna 25 jaar, een einde aan zijn brute regime. Syriërs gingen de straat op om te feesten, maar zijn ook bezorgd over wat ze onder de nieuwe leider Ahmed al-Sharaa te wachten staat. In hoofdstad Damascus werd een beeld van Hafez al-Assad, de vader Bashar al-Assad, neergehaald, onthoofd en door de straten gesleept ­(foto’s onderste rij).
Verdriet was er ook, om het lot van de vele slachtoffers van het regime, waarover nog veel onduidelijk is. In de Sednaya-gevangenis, ook wel ‘het slachthuis’ genoemd, gingen Syriërs op zoek naar verborgen cellen en sporen van verdwenen ­geliefden (foto’s bovenste rij). Volgens Amnesty In­ternational zaten hier zo’n twintigduizend gevangenen vast.

foto’s afp, getty

Te nat, te droog

Rond de IJssel was het door hevige regen begin dit jaar even spannend. Maar mede door waterproject Ruimte voor de Rivier, waarbij dijken zijn verplaatst en uiterwaarden verbreed, leidde het hoge peil er nauwelijks tot problemen (grote foto). Ook steden bereiden zich voor op extreem weer als gevolg van klimaatverandering. Een groenstrook op de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal moet in zinderende zomers verkoeling bieden, en in natte periodes zorgen voor snelle waterafvoer (foto rechtsonder).
Ongekende overstromingen waren er in Spanje, vooral in de regio Valencia, waar water door de straten kolkte en een dikke laag modder achterliet (foto linksboven). Ook het grootste eiland van de Filippijnen, Luzon, kampte door supertyfoon Man-Yi met wateroverlast (foto linksonder). In Oroville, Californië, zorgde droogte voor bosbranden (links midden).

foto’s anp, afp, getty,
iwan baan, Jean-Pierre Jans

De diepe littekens van de Gaza-oorlog

Het leed in Gaza in één beeld gevangen. Familieleden ­dragen een jongetje dat is ­gedood bij een Israëlische luchtaanval op vluchtelingenkamp Nuseirat in Centraal-­Gaza. De blik van de man in de voorgrond is ingekeerd, het meisje naast hem kijkt recht in de lens van de fotograaf en huilt hartverscheurend, haar arm beschermend om het dode jongetje heen geslagen. Op haar gezicht verdriet, maar ook woede en ontzetting: waarom laten jullie dit gebeuren?
Na veertien maanden oorlog tussen Israël en Hamas is het dodental volgens het ­Palestijnse ministerie van Volksgezondheid opgelopen tot boven de 45.000, zo’n 2 procent van de hele vooroorlogse bevolking van Gaza. Meer dan de helft van de doden zijn vrouwen en kinderen. De werkelijke aantallen zouden veel hoger liggen, omdat nog duizenden lichamen onder het puin liggen.

Foto’s AFP

Uitputtingsslag in Oekraïne

Duizend dagen duurde de oorlog in Oekraïne op 19 november. Het eind is nog niet in zicht, al klinkt de roep om vredesonderhandelingen steeds luider. In afwachting van zijn opvolger Donald Trump schroeft president Joe Biden de wapeninzet in Oe­kraïne op, terwijl Poetin daar scherp op reageert en stukje bij beetje meer gebied verovert. Intussen neemt het aantal doden en gewonden elke dag toe. Tot die laatste behoren ook de Oekraïense militairen in de trein (grote foto), die hen als een veldhospitaal op wielen van het front naar veiliger oorden vervoert. Op de foto links­boven neemt een infanterist een adempauze voor hij naar het front in Avdiivka vertrekt. Militairen in de regio ­Donetsk bidden (foto linksonder) in de loopgraven tijdens een gevechtsonderbreking. Wie niet vlucht, neemt maatregelen. Zoals de vrouw op de foto rechtsboven, die in Kyiv traint met een oefengranaat. Op de foto rechtsonder leeggehaalde graven in Izjoem, waarin 440 lichamen werden aangetroffen.

foto’s afp

Eerbetoon aan Navalny

Joelia Navalnaja wacht op de dag van de Russische verkiezingen in Berlijn tot ze haar stem kan uitbrengen in de ambassade. ‘Ik heb zijn naam opgeschreven’, zegt ze na afloop. Daarmee doelt ze op haar man Aleksej Navalny. De Russische oppositieleider overleed op 16 februari in een strafkamp; hij is vermoedelijk vergiftigd.

foto ap

Wachten op vaccins

De Democratische Republiek Congo is het epi­centrum van een grote mpox-uitbraak dit jaar. Het land heeft een schreeuwend tekort aan vaccins, en de vaccins die er wel zijn, komen door de gebrekkige infrastructuur vaak niet tijdig op de juiste plek terecht. Meer dan de helft van de doden en zieken zijn kinderen onder 15 jaar, zoals het meisje op de foto.

foto reuters

Na het schot, voor de vuist

Even lijkt hij te wankelen, leunend op zijn beveiligers, om vlak erna zijn vuist vastberaden de lucht in te steken. Afgezien van een geschampt rechteroor houdt Donald Trump aan de aanslag op een campagnebijeenkomst in Butler, Pennsylvania, niets over. Op 5 november wordt hij opnieuw gekozen tot president van de VS.

foto getty