Nederland demonstratieland

Tegen klimaatverandering en woningnood, vóór meer salaris. Nederlanders gaan steeds vaker de straat op om hun stem te laten horen. Alleen al in de hoofdstad waren dit jaar zo’n drieduizend demonstraties, vooral op de Dam.

Dat was ook de plek waar op 7 oktober de grootschalige en gewelddadige aanval van Hamas op Israël werd herdacht van een jaar eerder. Even verderop vroegen tegendemonstranten aandacht voor het lot van de Palestijnen in Gaza, en beschuldigden ­Is­raël van genocide. Demonstreren is een grondrecht waar we niet aan willen tornen, schreef burgemeester Halsema voorafgaand aan het protest op Instagram, maar ook: ‘Ik vraag alle Amsterdammers: houd elkaar heel’.

foto Joris van Gennip

Een, twee, drie

Drie medailles nam Sifan Hassan mee naar huis van de Olympische Spelen in Parijs. Naast goud op de marathon won de Nederlandse atlete brons op de 5000 en 10.000 meter. Ze schreef er sportgeschiedenis mee en werd verkozen tot wereldatlete van het jaar.

Intussen wankelt de onderkant van de sportpiramide. Clubs hebben te weinig vrijwilligers, en steeds minder leden en inkomsten. Daardoor staat de scholing van de medaillewinnaars van morgen onder druk én de aanpak van beweegarmoede. Sportpark Galecop zoekt de oplossing in samenwerking tussen verenigingen, waaronder Rugby Club Nieuwegein (foto rechts). 

foto’s Jeroen Jumelet, anp
en Bram Petraeus

Stadsicoon krijgt make-over

Na vijf jaar is de Utrechtse Domtoren weer te zien zonder steigers en verpakking. Tijdens een grondige restauratie zijn alle meer dan honderdduizend blokken onder de loep genomen. Niet alle onderdelen keerden terug. Ook steen N-01-750 moest er na dik honderd jaar aan geloven.

Van de pronktoren op de hoek van de balustrade werd de 775 kilo zware kolos omlaaggetakeld, opgemeten en uitvoerig bestudeerd, om als voorbeeld te dienen voor zijn gloednieuwe kloon. Via de bouwlift gaat die uiteindelijk naar de plaats waar zijn voorganger stond. Twee natuursteenstellers staan klaar om hem op de juiste plek te laten zakken, zodat ook hij er minstens honderd jaar tegenaan kan.

foto werry crone

Plannen en obstakels 

Meer woningen, een sterkere krijgsmacht en het strengste asielbeleid ooit, beloofde het nieuwe kabinet. Maar voor het zover is, zijn er nog heel wat hindernissen te nemen.

In Rotterdam ging een deel van de Tweebosbuurt ­tegen de vlakte om plaats te maken voor nieuwbouw. ­Onbetaalbaar, vrezen oud-­bewoners (foto boven).  Een pantservoertuig is langs de A50 gestrand met bandenpech (foto links). Aanmeldcentrum Ter Apel was het hele jaar overvol. Vluchtelingen wachtten er soms tot laat in de avond op een oplossing (foto rechts). 

foto’s otto snoek, herman engbers, kees van de veen

Fietsend verlaat Mark Rutte politiek Den Haag

Na bijna veertien jaar premierschap trok hij op 2 juli de deur van het Torentje definitief achter zich dicht. Mark Rutte, de politicus die het liefst op de fiets naar zijn werk ging, vaak met een appeltje in de hand.

Op de foto hierboven zwaaien Gert-Jan Buitendijk, secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken (links in de deuropening) en de nieuwe premier Dick Schoof (rechts), hem als twee trotse ouders uit.

Eerder op de dag heeft Rutte de portefeuille van minister-president officieel aan zijn opvolger overgedragen en is het nieuwe kabinet beëdigd, gevormd door PVV, VVD, NSC en BBB. Er is een moeizame formatie aan voorafgegaan die 223 dagen duurde en ­verrassende plotwendingen kende.Op het moment dat Rutte hier het Binnenhof af fietst, is zijn volgende baan al bekend. Hij gaat niet voor de klas staan, zoals hij eerder aankondigde, maar wordt per 1 oktober de nieuwe baas van de Navo. 

foto Remko de Waal, anp

Stilstaan aan de grens

Alsof hij zo weer in gebruik kan worden genomen. De controlepost bij de grens tussen Veldhuizen en Babberich is weliswaar stoffig en verlaten, maar de kantoren zijn er nog, net als de gordijnen voor het raam.

Met de afschaffing van de grenscontroles verloor het complex in de jaren negentig zijn functie.Toch stond het verkeer hier in september opnieuw stil, toen Duitsland besloot de controles tijdelijk nieuw leven in te blazen om migratie en mensensmokkel tegen te gaan. Nederland volgde het Duitse voorbeeld drie maanden later, al is er brede twijfel over de effectiviteit.

foto’s koen verheijden

Na de val van een dictator

Niemand had verwacht dat het kaartenhuis zo snel in zou storten. Na een opmars vanuit het noorden stonden Syrische rebellen op 7 december aan de poorten van hoofdstad Damascus.

Een dag later vluchtte president Bashar al-Assad het land uit en kwam er, na bijna 25 jaar, een einde aan zijn brute regime. Syriërs gingen de straat op om te feesten, maar zijn ook bezorgd over wat ze onder de nieuwe leider Ahmed al-­Sharaa te wachten staat. In Damascus werd een beeld van Hafez al-Assad, de vader van Bashar al-Assad, neergehaald, onthoofd en door de straten gesleept (foto’s onderste rij links).

Verdriet was er ook, om het lot van de vele slachtoffers van het regime, waarover nog veel onduidelijk is. In de Sednaya-gevangenis, ook wel ‘het slachthuis’ genoemd, gingen Syriërs op zoek naar verborgen cellen en sporen van hun verdwenen geliefden (grote foto). 

foto’s afp, getty

Te nat, te droog

Rond de IJssel was het door hevige regen begin dit jaar even spannend. Maar mede door waterproject Ruimte voor de Rivier, waarbij dijken zijn verplaatst en uiterwaarden verbreed, leidde het hoge peil er nauwelijks tot problemen (grote foto).

Ook steden bereiden zich voor op extreem weer als gevolg van klimaatverandering. Een groenstrook op de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal moet in zinderende zomers verkoeling bieden, en in natte periodes zorgen voor snelle waterafvoer (grote foto).

Ongekende overstromingen waren er in Spanje, vooral in de regio Valencia, waar water door de straten kolkte en een dikke laag modder achterliet (foto midden rechts). In Oroville, Californië, zorgde droogte voor bosbranden (links midden).

foto’s anp, afp, getty,
iwan baan, Jean-Pierre Jans

De diepe littekens van de Gaza-oorlog

Het leed in Gaza in één beeld gevangen. Familieleden ­dragen een jongetje dat is ­gedood bij een Israëlische luchtaanval op vluchtelingenkamp Nuseirat in Centraal-­Gaza. De blik van de man op de voorgrond is ­ingekeerd, het meisje naast hem kijkt recht in de lens van de fotograaf en huilt hartverscheurend, haar arm beschermend om het dode jongetje heen geslagen. Op haar gezicht verdriet, maar ook woede en ontzetting: waarom laten jullie dit gebeuren?

Na veertien maanden oorlog tussen Israël en Hamas is het dodental volgens het ­Palestijnse ministerie van Volksgezondheid opgelopen tot boven de 45.000, zo’n 2 procent van de hele vooroorlogse bevolking van Gaza. Meer dan de helft van de doden zijn vrouwen en kinderen. De werkelijke aantallen zijn mogelijk veel hoger, omdat nog duizenden lichamen onder het puin liggen. 

Foto’s AFP

Uitputtingsslag in Oekraïne

Duizend dagen duurde de oorlog in Oekraïne op 19 november. Het eind is nog niet in zicht, al klinkt de roep om vredesonderhandelingen steeds luider. Op de valreep van zijn presidentschap schroeft Joe Biden de wapensteun aan Oe­kraïne flink op, terwijl Poetin stukje bij beetje meer gebied verovert.

Intussen neemt het aantal doden en gewonden elke dag toe. Tot die laatsten behoren ook de Oekraïense militairen in de trein, die hen als een veldhospitaal op wielen van het front naar veiliger oorden vervoert (grote foto).

Op de foto links­boven neemt een infanterist een adempauze voor hij naar het front in Avdiivka vertrekt. In de regio ­Donetsk bidden militairen in de loopgraven tijdens een gevechtsonderbreking (foto links boven). Wie niet vlucht, neemt maatre­gelen. Zoals de vrouw op de foto rechtsonder, die in Kyiv traint met een oefengranaat. De foto onder toont leeggehaalde graven in Izjoem, waarin 440 lichamen werden aangetroffen.

foto’s afp

Eerbetoon aan Navalny

Joelia Navalnaja wacht op de dag van de Russische verkiezingen in Berlijn tot ze haar stem kan uitbrengen in de ambassade. “Ik heb zijn naam opgeschreven”, zegt ze na afloop. Daarmee doelt ze op haar man Aleksej Navalny. De Russische oppositieleider overleed op 16 februari in een strafkamp; hij is vermoedelijk vergiftigd. 

foto ap

Wachten op vaccins

De Democratische Republiek Congo is in 2024 het epi­centrum van een grote mpox-uitbraak. Het land heeft een schreeuwend tekort aan vaccins, en de vaccins die er wel zijn, komen door de gebrekkige infrastructuur vaak niet op tijd op de juiste plek ­terecht. Meer dan de helft van de doden en zieken zijn kinderen onder de 15 jaar, zoals het meisje op de foto.

foto reuters

Na het schot, voor de vuist

Even lijkt hij te wankelen, leunend op zijn beveiligers, om vlak erna zijn vuist vastberaden de lucht in te steken. Donald Trump raakt tijdens een aanslag op een campagnebijeenkomst in Butler, Pennsylvania, gewond aan zijn oor, maar overleeft. Op 5 november wordt hij opnieuw gekozen tot ­president van de VS. 

foto getty